Dwory szlacheckie
W okolicach Łukowicy znajdują się interesujące zabytki architektury dworskiej, które warto odwiedzić. Jednym z nich jest dwór alkierzowy w Świdniku, położony około 3 km od Łukowicy, w dolinie rzeki Słomki. Ten osiemnastowieczny, parterowy budynek o symetrycznej konstrukcji, nakryty czterospadowym dachem, uznawany jest za cenny przykład klasycznej architektury dworskiej w Polsce. Niedawno został włączony do małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej.
Dwór w Świdniku
W 1752 roku Rogowski – dziedzic w Świdniku rozpoczął budowę dworu, który zachował się do czasów obecnych. Jest to dworek drewniany, zbudowany na zrąb, tynkowany, bielony, parterowy z facjatą od tyłu, na narożnikach ma kwadratowe alkierzyki. W ogrodzie dworskim znajdują się pozostałości zbudowanego w XVI w. przez Marcina Rogowskiego zboru braci polskich. Zachowała się sklepiona dwudzielna piwnica, w obrębie wału ziemnego o trzech ramionach, przylegających do stoku wzgórza. W 1620 roku chłopi z Łącka, Ochotnicy i Kamienicy dokonali napadu na okoliczne dwory w tym też na świdnicki dwór i tamtejszy zbór. Według tradycji kaplica dworska wzniesiona została na zbiorowym grobie pomordowanych braci polskich.
Źródło Wikipedia.org: Zespół dworski w Świdniku
Dwór w Świdniku to wyjątkowy zabytek architektury drewnianej w Małopolsce, którego historia sięga XVIII wieku, lecz jego znaczenie kulturowe i religijne jest znacznie starsze. Położony w malowniczym otoczeniu na terenie dawnej wsi ariańskiej, dwór i jego otoczenie skrywają opowieści o ruchu braci polskich, reformacji oraz dramatycznych wydarzeniach z przeszłości.
Załaduj trasę rowerową do Dworu
Zrzut trasy rowerowej
Historia dworu i jego właścicieli
Pierwsze wzmianki o Świdniku pochodzą już z XIV wieku, jednak to w XVI stuleciu miejscowość stała się ważnym ośrodkiem reformacji dzięki rodzinie Rogowskich, właścicielom tych ziem. Stanisław Rogowski, a później jego syn Marcin Rogowski – podwojewodzi sądecki – byli gorliwymi wyznawcami braci polskich, czyli arian. Marcin ok. 1560 roku zbudował w Świdniku zbór ariański, który stał się lokalnym centrum życia religijnego tego nurtu. Do dziś zachowały się jego relikty – dwudzielna, sklepiona piwnica oraz wał ziemny, które są uważane za pozostałości tego właśnie zboru.
Bracia polscy głosili idee racjonalizmu religijnego, tolerancji i pacyfizmu. Choć ich obecność była tolerowana przez pewien czas, z biegiem lat coraz częściej spotykali się z niechęcią i prześladowaniami.
W 1620 roku doszło do tragicznego wydarzenia – chłopi z okolicznych miejscowości (m.in. Łącko, Ochotnica, Kamienica) napadli na dwór i zbór w Świdniku, mordując wielu arian. Według przekazów, późniejsza kaplica dworska została wzniesiona na zbiorowej mogile ofiar tego pogromu.
Budowa i styl dworu
Obecny dwór został zbudowany w 1752 roku przez rodzinę Wielogłowskich herbu Starykoń, o czym świadczy łaciński napis wyryty na jednej z belek stropowych: „Benedic Domine domum istam extrvitam 1752 A.D.” Jest to parterowy budynek o konstrukcji zrębowej, tynkowany i bielony, z charakterystycznym czterospadowym dachem pokrytym gontem. Cechą rozpoznawalną są również narożne alkierze oraz klasycystyczny ganek z kolumnami i trójkątnym szczytem.
Wokół dworu zachował się zabytkowy park krajobrazowy, w którym można znaleźć zarówno pozostałości po zborze ariańskim, jak i starodrzew oraz historyczne elementy małej architektury.
Dzisiejsze znaczenie i ciekawostki
Dwór w Świdniku znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce. W 1946 roku został wpisany do rejestru zabytków. W ostatnich latach, dzięki staraniom prywatnych właścicieli, obiekt jest stopniowo odnawiany i otwierany dla zwiedzających. Odbywają się tu także wydarzenia kulturalne i historyczne, mające na celu przybliżenie lokalnego dziedzictwa.
Ciekawostki:
- W piwnicach zboru prawdopodobnie przechowywano księgi ariańskie, a sam zbór pełnił funkcję nieformalnej „szkoły” dla lokalnej szlachty.
- Nazwa Świdnik nie jest przypadkowa – może pochodzić od staropolskiego „świć” lub „świdry” – odnośnie do światła lub krętych strumieni.
- Wzgórze, na którym znajduje się zbór, miało kiedyś formę umocnionego obiektu – być może pełniło funkcję obronną lub sakralną już przed epoką reformacji.
Świdnik to miejsce, które łączy w sobie historię religijną, społeczną i architektoniczną, będąc jednocześnie świadectwem bogatej i często dramatycznej historii południowej Małopolski.
Dwór w Przyszowej
Dwór Żuk-Skarszewskich – dwór znajdujący się we wsi Przyszowa w województwie małopolskim. Budynek należy do zabytkowej posiadłości należąca do rodziny wywodzącej się z rodu Żuk-Skarszewskich herbu „Nałęcz”.
Dworek rodziny Żuk-Skarszewskich nie udostępniany zwiedzającym, pełniąc funkcję domu mieszkalnego. Położony jest na stromej skarpie, z elewacją frontową zwróconą ku północy. Na fasadzie wyeksponowany jest herb „Nałęcz”. Dookoła rosną okazy starych dębów.
Źródło Wikipedia.org: Dwór Żuk-Skarszewskich w Przyszowej
Trasa do Dworu w Przyszowej
Zrzut trasy
Kościoły zabytkowe
Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy
W latach 1673–1697 wzniesiono w centrum wsi Łukowica drewniany barokowy kościół w miejscu, gdzie wcześniej stał kościół gotycki. Świątynia została poświęcona 23 czerwca 1720 przez biskupa kijowskiego Jana Tarły.
W czasie swojej ponad 300-letniej historii kościół był wielokrotnie restaurowany. W trakcie jednej z tych prac w I poł. XIX wieku dobudowano przybudówki do prezbiterium.
Źródło Wikipedia.org: Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy
Trasa do Kościoła św. Andrzeja
Zrzut trasy rowerowej
Kościół św. Mikołaja w Przyszowej
Budowę kościoła rozpoczęto w 1901 roku i trwała blisko 6 lat. Autorem projektu architektonicznego był profesor Politechniki Lwowskiej Teodor Talowski. W 1908 r. świątynia wzbogaciła się o dwa nowe ołtarze Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej wykonane przez rzeźbiarza Wojciecha Samka z Bochni. W ołtarzu Najświętszej Marii Panny umieszczono słynący łaskami obraz Wspomożenia Wiernych, przeniesiony ze starego kościoła.
Źródło Wikipedia.org: Kościół św. Mikołaja w Przyszowej
Trasa do Kościoła św. Mikołaja
Zrzut trasy
Ciekawe trasy wypadowe
Stary Sącz - Rynek
Prywatne miasto duchowne Sądecz Stary, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. nowosądeckiego. Jedno z najstarszych miast w Polsce, uzyskało prawa miejskie w XIII w. Leży na szlaku bursztynowym.
W 1358 r. Kazimierz III Wielki zezwolił na lokację Starego Sącza na prawie magdeburskim, jednocześnie zwolnił miasto od danin. W 1410 r. miasto zostało spalone przez wojska Zygmunta Luksemburskiego dowodzone przez Ścibora ze Ściborzyc.
W 1679 r. w kościele św. Elżbiety powstały unikatowe organy, odtworzone w latach 2021–2023.
W 1683 r. król Jan III Sobieski po stoczonej bitwie pod Wiedniem, w drodze powrotnej do Warszawy odwiedził miasto, by pokłonić się szczątkom księżnej Kingi. Poparł wówczas starania o beatyfikację Kingi, a w 1690 r. papież Aleksander VIII ogłosił Kingę błogosławioną.
18 kwietnia 1770 r., w czasie Konfederacji barskiej, w okolice miasta przybył marszałek łomżyński Kazimierz Pułaski w celu pomocy wojskom Tomasza Wilkowskiego oraz oddziałom rozstawionym między Czarnym Dunajcem i Konieczną. Pod Starym Sączem doszło do kilkugodzinnej potyczki. W 1770 r. cesarzowa Maria Teresa zajęła starostwa czorsztyńskie, nowotarskie i sądeckie wraz ze Starym Sączem. Jednak w dalszym ciągu na tych terenach trwały walki konfederatów.
Źródło Wikipedia.org: Stary Sącz
Trasa do Starego Sącza
Zrzut trasy
Galicyjska Kolej Transwersalna
Galicyjska Kolej Transwersalna (niem. Galizische Transversalbahn) – państwowa linia kolejowa, otwarta w 1884 w Galicji w Austro-Węgrzech. Przebiega równoleżnikowo z zachodu na wschód przez górskie obszary Karpat, równolegle do oddanej w roku 1851 drogi 28. Jej łączna długość wynosiła około 800 km. Linia kolejowa przecięła doliny najważniejszych rzek karpackich, stąd jej nazwa, od łacińskiego trans versalis – poprzeczna.
Polecamy szczególnie: przejazd pociągu “retro” na trasie Nowy Sącz-Stróże-Biecz podczas VII edycji w 2021r. w ramach projektu “Małopolskie Szlaki Kolejowe” na trasie historycznej linii kolejowej, Galicyjskiej Kolei Transwersalnej
Źródło Wikipedia.org: Galicyjska Kolej Transwersalna
Biecz
Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Miasto królewskie starostwa bieckiego w powiecie bieckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku. Biecz uzyskał prawo składu w 1616 roku. Do połowy XVI wieku było jednym z największych w Polsce. Przeżyło rozkwit w XIV i XV wieku dzięki posiadaniu statusu miasta królewskiego; od XVII w. zaczęło podupadać. Współcześnie jest niewielkim turystycznym miasteczkiem o malowniczym położeniu z licznymi zabytkami.
W XV i XVI w. powstawało wiele obiektów architektonicznych o charakterze publicznym oraz okazałych kamienic mieszczańskich. W mieście w czasach świetności było siedem kościołów.
Jedną z najbardziej znanych elementów tożsamości Biecza to szkoła katów. Według tej legendy, w Bieczu funkcjonowała Akademia Katowska, która kształciła katów świadczących usługi w całej ówczesnej Polsce w zakresie tortur i anatomii oraz przebiegu rytuału egzekucji. Wyjątkowa lokalizacja na mapie Polski miała związek z hordami beskidników, którzy grasowali na ważnym szlaku węgierskim, a sama siedziba szkoły miała mieścić się w Baszcie Radzieckiej, zwanej też Katowską. Schwytanych skazańców przetrzymywano natomiast w turmie pod wieżą ratuszową.
Źródło Wikipedia.org: Biecz
Dojazd do Dworca Nowy Sącz
Zrzut trasy
Dwór w Świdniku
Dwór w Świdniku to wyjątkowy zabytek architektury drewnianej w Małopolsce, którego historia sięga XVIII wieku, lecz jego znaczenie kulturowe i religijne jest znacznie starsze. Położony w malowniczym otoczeniu na terenie dawnej wsi ariańskiej, dwór i jego otoczenie skrywają opowieści o ruchu braci polskich, reformacji oraz dramatycznych wydarzeniach z przeszłości.
Info o obiekcie
Historia dworu i jego właścicieli
Pierwsze wzmianki o Świdniku pochodzą już z XIV wieku, jednak to w XVI stuleciu miejscowość stała się ważnym ośrodkiem reformacji dzięki rodzinie Rogowskich, właścicielom tych ziem. Stanisław Rogowski, a później jego syn Marcin Rogowski – podwojewodzi sądecki – byli gorliwymi wyznawcami braci polskich, czyli arian. Marcin ok. 1560 roku zbudował w Świdniku zbór ariański, który stał się lokalnym centrum życia religijnego tego nurtu. Do dziś zachowały się jego relikty – dwudzielna, sklepiona piwnica oraz wał ziemny, które są uważane za pozostałości tego właśnie zboru.
Bracia polscy głosili idee racjonalizmu religijnego, tolerancji i pacyfizmu. Choć ich obecność była tolerowana przez pewien czas, z biegiem lat coraz częściej spotykali się z niechęcią i prześladowaniami.
W 1620 roku doszło do tragicznego wydarzenia – chłopi z okolicznych miejscowości (m.in. Łącko, Ochotnica, Kamienica) napadli na dwór i zbór w Świdniku, mordując wielu arian. Według przekazów, późniejsza kaplica dworska została wzniesiona na zbiorowej mogile ofiar tego pogromu.
Budowa i styl dworu
Obecny dwór został zbudowany w 1752 roku przez rodzinę Wielogłowskich herbu Starykoń, o czym świadczy łaciński napis wyryty na jednej z belek stropowych: „Benedic Domine domum istam extrvitam 1752 A.D.” Jest to parterowy budynek o konstrukcji zrębowej, tynkowany i bielony, z charakterystycznym czterospadowym dachem pokrytym gontem. Cechą rozpoznawalną są również narożne alkierze oraz klasycystyczny ganek z kolumnami i trójkątnym szczytem.
Wokół dworu zachował się zabytkowy park krajobrazowy, w którym można znaleźć zarówno pozostałości po zborze ariańskim, jak i starodrzew oraz historyczne elementy małej architektury.
Dzisiejsze znaczenie i ciekawostki
Dwór w Świdniku znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce. W 1946 roku został wpisany do rejestru zabytków. W ostatnich latach, dzięki staraniom prywatnych właścicieli, obiekt jest stopniowo odnawiany i otwierany dla zwiedzających. Odbywają się tu także wydarzenia kulturalne i historyczne, mające na celu przybliżenie lokalnego dziedzictwa.
Ciekawostki:
- W piwnicach zboru prawdopodobnie przechowywano księgi ariańskie, a sam zbór pełnił funkcję nieformalnej „szkoły” dla lokalnej szlachty.
- Nazwa Świdnik nie jest przypadkowa – może pochodzić od staropolskiego „świć” lub „świdry” – odnośnie do światła lub krętych strumieni.
- Wzgórze, na którym znajduje się zbór, miało kiedyś formę umocnionego obiektu – być może pełniło funkcję obronną lub sakralną już przed epoką reformacji.
Świdnik to miejsce, które łączy w sobie historię religijną, społeczną i architektoniczną, będąc jednocześnie świadectwem bogatej i często dramatycznej historii południowej Małopolski.
Zrzut trasy rowerowej
Załaduj trasę rowerową do Dworu
Dwór w Przyszowej
Dwór Żuk-Skarszewskich – dwór znajdujący się we wsi Przyszowa w województwie małopolskim. Budynek należy do zabytkowej posiadłości należąca do rodziny wywodzącej się z rodu Żuk-Skarszewskich herbu „Nałęcz”.
Dworek rodziny Żuk-Skarszewskich nie udostępniany zwiedzającym, pełniąc funkcję domu mieszkalnego. Położony jest na stromej skarpie, z elewacją frontową zwróconą ku północy. Na fasadzie wyeksponowany jest herb „Nałęcz”. Dookoła rosną okazy starych dębów.
Źródło Wikipedia.org: Dwór Żuk-Skarszewskich w Przyszowej
Trasa do Dworu w Przyszowej
Zrzut trasy
Kościoły zabytkowe
Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy
W latach 1673–1697 wzniesiono w centrum wsi Łukowica drewniany barokowy kościół w miejscu, gdzie wcześniej stał kościół gotycki. Świątynia została poświęcona 23 czerwca 1720 przez biskupa kijowskiego Jana Tarły.
W czasie swojej ponad 300-letniej historii kościół był wielokrotnie restaurowany. W trakcie jednej z tych prac w I poł. XIX wieku dobudowano przybudówki do prezbiterium.
Źródło Wikipedia.org: Kościół św. Andrzeja Apostoła w Łukowicy
Trasa do Kościoła św. Andrzeja
Zrzut trasy rowerowej
Kościół św. Mikołaja w Przyszowej
Budowę kościoła rozpoczęto w 1901 roku i trwała blisko 6 lat. Autorem projektu architektonicznego był profesor Politechniki Lwowskiej Teodor Talowski. W 1908 r. świątynia wzbogaciła się o dwa nowe ołtarze Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Boskiej wykonane przez rzeźbiarza Wojciecha Samka z Bochni. W ołtarzu Najświętszej Marii Panny umieszczono słynący łaskami obraz Wspomożenia Wiernych, przeniesiony ze starego kościoła.
Źródło Wikipedia.org: Kościół św. Mikołaja w Przyszowej
Trasa do Kościoła św. Mikołaja
Zrzut trasy
Ciekawe trasy wypadowe
Stary Sącz - Rynek
Prywatne miasto duchowne Sądecz Stary, własność klasztoru klarysek w Starym Sączu, położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. nowosądeckiego. Jedno z najstarszych miast w Polsce, uzyskało prawa miejskie w XIII w. Leży na szlaku bursztynowym.
W 1358 r. Kazimierz III Wielki zezwolił na lokację Starego Sącza na prawie magdeburskim, jednocześnie zwolnił miasto od danin. W 1410 r. miasto zostało spalone przez wojska Zygmunta Luksemburskiego dowodzone przez Ścibora ze Ściborzyc.
W 1679 r. w kościele św. Elżbiety powstały unikatowe organy, odtworzone w latach 2021–2023.
W 1683 r. król Jan III Sobieski po stoczonej bitwie pod Wiedniem, w drodze powrotnej do Warszawy odwiedził miasto, by pokłonić się szczątkom księżnej Kingi. Poparł wówczas starania o beatyfikację Kingi, a w 1690 r. papież Aleksander VIII ogłosił Kingę błogosławioną.
18 kwietnia 1770 r., w czasie Konfederacji barskiej, w okolice miasta przybył marszałek łomżyński Kazimierz Pułaski w celu pomocy wojskom Tomasza Wilkowskiego oraz oddziałom rozstawionym między Czarnym Dunajcem i Konieczną. Pod Starym Sączem doszło do kilkugodzinnej potyczki. W 1770 r. cesarzowa Maria Teresa zajęła starostwa czorsztyńskie, nowotarskie i sądeckie wraz ze Starym Sączem. Jednak w dalszym ciągu na tych terenach trwały walki konfederatów.
Źródło Wikipedia.org: Stary Sącz
Trasa do Starego Sącza
Zrzut trasy
Galicyjska Kolej Transwersalna
Galicyjska Kolej Transwersalna (niem. Galizische Transversalbahn) – państwowa linia kolejowa, otwarta w 1884 w Galicji w Austro-Węgrzech. Przebiega równoleżnikowo z zachodu na wschód przez górskie obszary Karpat, równolegle do oddanej w roku 1851 drogi 28. Jej łączna długość wynosiła około 800 km. Linia kolejowa przecięła doliny najważniejszych rzek karpackich, stąd jej nazwa, od łacińskiego trans versalis – poprzeczna.
Polecamy szczególnie: przejazd pociągu “retro” na trasie Nowy Sącz-Stróże-Biecz podczas VII edycji w 2021r. w ramach projektu “Małopolskie Szlaki Kolejowe” na trasie historycznej linii kolejowej, Galicyjskiej Kolei Transwersalnej
Źródło Wikipedia.org: Galicyjska Kolej Transwersalna
Biecz
Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego. Miasto królewskie starostwa bieckiego w powiecie bieckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku. Biecz uzyskał prawo składu w 1616 roku. Do połowy XVI wieku było jednym z największych w Polsce. Przeżyło rozkwit w XIV i XV wieku dzięki posiadaniu statusu miasta królewskiego; od XVII w. zaczęło podupadać. Współcześnie jest niewielkim turystycznym miasteczkiem o malowniczym położeniu z licznymi zabytkami.
W XV i XVI w. powstawało wiele obiektów architektonicznych o charakterze publicznym oraz okazałych kamienic mieszczańskich. W mieście w czasach świetności było siedem kościołów.
Jedną z najbardziej znanych elementów tożsamości Biecza to szkoła katów. Według tej legendy, w Bieczu funkcjonowała Akademia Katowska, która kształciła katów świadczących usługi w całej ówczesnej Polsce w zakresie tortur i anatomii oraz przebiegu rytuału egzekucji. Wyjątkowa lokalizacja na mapie Polski miała związek z hordami beskidników, którzy grasowali na ważnym szlaku węgierskim, a sama siedziba szkoły miała mieścić się w Baszcie Radzieckiej, zwanej też Katowską. Schwytanych skazańców przetrzymywano natomiast w turmie pod wieżą ratuszową.
Źródło Wikipedia.org: Biecz
Dojazd do Dworca Nowy Sącz
Zrzut trasy
